Planujesz budowę placu zabaw? Chcesz mieć pewność, że wszystko zrobisz dobrze od a-z, a przy okazji chcesz zorganizować przestrzeń, która będzie wychodzić poza schematy standardowego placu zabaw? Zależy ci również na bezpieczeństwie i pewności, że wybrałeś dobre urządzenia i wykonawcę?

Od czego rozpocząć planowanie przestrzeni? W kilkuczęściowym materiale chcemy wam przekazać najważniejsze informacje, które dadzą wam pewność, że przedsięwzięcie, jakim jest plac zabaw będzie trafione pod kątem bezpieczeństwa, kreatywności, trwałości, i oczywiście, potencjału naukowo-zabawowego dla dzieci i nie tylko.

Na początek – zrozumienie!

Aby móc właściwie podejść do tematu projektowania przestrzeni, w tym wypadku dobrego placu zabaw, powinniśmy uświadomić sobie, dlaczego plac zabaw jest tak ważny dla dzieci i jakie oprócz rozrywki pełni funkcje.

Funkcje zabawy na placu zabaw

• Ćwiczenie wszystkich zmysłów
• Rozwój małej i dużej motoryki
• Nauka kompetencji społecznych
• Uzewnętrznianie emocji
• Uwalnianie nadmiaru energii
• Nauka prawidłowych reakcji
• Nauka rozpoznawania zależności
• Budowa odporności fizycznej i psychicznej
• Nauka praw natury
• Rozwijanie kreatywności

Wyposażeni w wiedzę, jesteśmy w stanie lepiej zaplanować zarówno przestrzeń, jak i sprzęt na plac zabaw, tak aby dawał dzieciom, rodzicom i opiekunom jak najwięcej korzyści w wielu obszarach.

Planowanie przestrzeni: wybieramy lokalizację placu zabaw

Budowa placu zabaw (planowanie przestrzeni) to ingerencja w sieć różnych zależności: strukturę sąsiedztwa, infrastrukturę komunikacyjną, lokalizacyjną, handlową itp. Porządna analiza przyszłego ulokowania placu zabaw jest konieczna. Co należy brać pod uwagę i dlaczego?

• Drogi dojścia do placu zabaw powinny być zabezpieczone, a ewentualne zagrożenia wyeliminowane.
• Odległość placu zabaw od linii rozgraniczających ulice, miejsca gromadzenia odpadów oraz zamieszkania ludzi powinna wynosić najmniej 10 metrów.
• Wystarczająca wielkość placu zabaw jest kluczowa. Pamiętajmy, że większość urządzeń zabawowych posiada tzn. strefy bezpieczeństwa, to znaczy, że urządzenia nie mogą być montowane w dowolnej odległości od siebie.
• Przy planowaniu powierzchni placu zabaw zwykle zakłada się 2m kw. na jednego mieszkańca osiedla, z czego 60% powinny stanowić trawniki, a resztę nawierzchnia utwardzona. Dodatkowo podaje się, że ilość potrzebnego miejsca jest różnicowana ze względu na wiek:[1]

– dzieci w wieku 3-6 lat – 3m2/dziecko

– dzieci w wieku 7-10 lat  – 8m2/dziecko

– dzieci w wieku 11-14 lat – 14m2/dziecko

Wiadomo, że nie zawsze takie założenia można przyjąć.

• Musimy wziąć pod uwagę sąsiedztwo. Nowy i ciekawy plac zabaw przyciągnie nie tylko dzieci i rodziców z najbliższej okolicy, ale też dalszej części miasta, a to może generować dodatkowy ruch i hałas.
• Nie możemy traktować placu zabaw jako wypełnienia zbędnej przestrzeni, ale jako odpowiednio zaplanowaną przestrzeń rekreacyjną dla dzieci, rodziców, i innych mieszkańców.
• ,,Decentralizacja” zabawy na odpowiednio dużej i dobrze zaplanowanej przestrzeni zapobiega przeludnieniu na placu zabaw, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa, a także zmniejszenie natężenia hałasu dla najbliższego sąsiedztwa. [2]
• Teren placu zabaw to miejsce, gdzie rodziny z dziećmi spędzają po kilka godzin dziennie, dlatego ważne, aby był on odpowiednio nasłoneczniony i otoczony różnorodną roślinnością. Nasłonecznienie placu zabaw powinno trwać co najmniej 4 godziny dziennie, a w zabudowie śródmiejskiej co najmniej 2 godziny. Musimy pamiętać także o strefach zacienionych, gdzie w upalne dni można odpocząć.
• Pamiętajmy o uwzględnieniu pobliskich obiektów generujących duży ruch. Zbyt bliska odległość sprzyja nadmiernemu hałasowi i większej eksploatacji urządzeń zabawowych oraz małej architektury.
• Weźmy pod uwagę opinię mieszkańców małych i dużych. Nie ma nic lepszego w planowaniu lokalizacji placu zabaw i jego wyposażenia, jak ich partycypacja w projekcie. Burza mózgów i zebranie opinii pozwoli nam popatrzeć na przyszły projekt z wielu różnych perspektyw.

Planujemy koszty

Sporą częścią inwestycji jest oczywiście wyposażenie placu zabaw – i tu w zależności od tego, jaki podmiot reprezentujesz, masz wiele możliwości sfinansowania budowy placu zabaw.

Miasta i gminy zabezpieczają w swoich budżetach odpowiednie kwoty na przestrzenie rekreacyjne dla mieszkańców, które poprawiają ich samopoczucie fizyczne i psychiczne.

Atrakcyjna przestrzeń rekreacyjna sprawia, że miasto czy gmina stają się atrakcyjne turystycznie. Ogłaszane są również programy dające możliwość miastom i gminom pozyskać finansowanie na rozwój przestrzeni rekreacyjnych z funduszy europejskich.

Jeśli reprezentujesz oświatę lub po prostu jesteś mieszkańcem, który chce zrobić plac zabaw, to istnieją liczne źródła sfinansowania takiej inwestycji. Są to budżety obywatelskie, fundusze unijne, fundusze korporacyjne, a nawet crowdfunding. Na temat dofinansowania możesz przeczytać w naszym artykule tutaj.

W następnej części naszego poradnika zajmiemy się tematem projektowania wyposażenia placu zabaw, tak aby uwzględniał on potrzeby wszystkich jego użytkowników. Śledźcie nas na bieżąco!

[1] Pokorski J., Siwiec A. Ksztaltowanie terenów zieleni, WSiP, Warszawa 1998

[2] Beltzig Gunter, Księga placów zabaw, Urząd Miejski Wrocławia 2001