Zmysł węchu pełni swoją wyjątkową rolę, która polega m.in. na kontrolowaniu, jakie substancje przyjmujemy do naszego układu pokarmowego i oddechowego. Zapach ma także ogromny wpływ na aktywowanie emocji, pomaga określać, co nam się podoba lub nie podoba, przywołuje wspomnienia i skojarzenia, które wpływają na nasze wybory i preferencje.
Zmysł węchu rozwija się już w okresie płodowym, a niemowlęta doskonale wyczuwają zapach mleka matki. Noworodek już w 6 dniu życia potrafi odróżnić zapach swojej mamy od obcej kobiety.
Układ węchowy znajduje się w sąsiedztwie układu limbicznego i hipokampu – strukturami odpowiedzialnymi m.in. za pamięć emocjonalną. Dlatego zapachy przywodzą na myśl wspomnienia, słowa i uczucia. Zmysł powonienia ma zatem błyskawiczny dostęp do najbardziej decyzyjnych struktur w mózgu. Mechanizm ten odpowiada też za działanie feromonów – substancji wpływających na atrakcyjność mężczyzn i kobiet.
Podobnie jak w przypadku innych zmysłów, zmysł zapachu warto ćwiczyć i rozwijać, gdyż ma ogromny wpływ na rozwój emocjonalny. Dzięki zapachom do mózgu dociera wiele informacji np. ostrzeżenie przed pożarem czy szkodliwymi substancjami. W przypadku gdy dziecko jest niejadkiem, warto zwiększyć bodźce zapachowe – węch jest aż 10 000 razy silniejszy od zmysłu smaku.
Dzieci nie przepadają za zapachami takimi jak: zapach octu winnego, pieprzu mielonego, musztardy, czosnku, ekstraktu z mięty czy dziurawca. Zapachy uznawane dla dzieci za przyjemne i wykorzystywane w terapii to wanilia, goździki, cynamon, cytryna, pomarańcza, olejek różany czy lawenda. Zapach limonkowy dla przykładu zmniejsza napięcie psychoruchowe, a nasennie i uspakajająco działa aromat lawendy, majeranku czy melisy.
Ćwiczenia zmysłów mają ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju najmłodszych. Sprawne i zdrowe funkcjonowanie dziecka opiera się na dobrej integracji wszystkich zmysłów. Zabawy z węchem można przy okazji łączyć z wyrabianiem zdrowych nawyków żywieniowych, a odpowiednie zapachy z pewnością zadziałają pozytywnie na emocje dziecka.
Czy lubisz ten zapach?
Zabawa ma za zadanie określenie preferencji zapachowych dziecka. Zorganizuj kilka pojemniczków/słoiczków z zapachami np. waciki nasączone olejkami zapachowymi, skórka pomarańczy, kawałek banana, cynamon, mięta, czekolada, goździki i wszystko, co masz pod ręką. Pozwól dziecku z zamkniętymi oczami rozpoznać, co to za zapachy i poukładać je w kolejności od najmilszych po te, które nie przypadły mu do gustu. Podczas wąchania danego zapachu poproś dziecko, aby spróbowało opisać zapach, czy jest mocny, ostry, czy z czymś się kojarzy lub coś przypomina.
fot.mamatheexplorer.com
Spacer sensoryczny
Zapachy są wszędzie, również spacer z dzieckiem to świetna zabawa w kolekcjonowanie i opisywanie zapachów. Będąc na łące czy w lesie, pozbierajcie różne kwiaty, gałązki sosny, owoce lub warzywa. Poproś, aby dziecko określiło zapachy podobnie, jak w przypadku pierwszej zabawy. Zapachowy spacer sensoryczny jest też dobrą okazją do poznawania natury i edukacyjnych pogadanek na jej temat.
Pleciemy wianki
Wiosną i latem będąc w ogrodzie lub łące możemy pobawić się w zaplatanie pachnących wianków. Zabawa ta oprócz obcowania z zapachami, rozwija także motorykę dłoni dziecka.
Wielka księga zapachów
Do zeszytu powklejajcie rośliny, kwiaty, przyprawy w woreczkach, suszoną lawendę, skórkę pomarańczy, pietruszkę i wiele innych. Zachęć dziecko do prowadzenia takiej księgi zapachów, jest ich wokół całe mnóstwo, a dziecko będzie miało prawdziwą frajdę, kiedy np. ze spaceru do lasu przyniesie kolejny pachnący element do kolekcji.
Rysowanie kredkami zapachowymi
Na rynku znajdziemy wiele rodzajów kredek lub flamastrów zapachowych, które służą m.in. do terapii integracji sensorycznej. Jeśli Twoje dziecko lubi rysować, możesz kupić takie kredki, dzięki którym powstaną, kreatywne i pachnące dzieła sztuki.
Zabawy w kuchni
Kiedy jesteś w kuchni zaangażuj małego pomocnika np. do ugniatania ciasta z aromatem zapachowym, niech przeciśnie czosnek przez praskę lub zerwie kępki bazylii czy szczypiorku z kuchennego zielnika – z pewnością znajdziesz dziecku wiele ,,pachnących zajęć” dostosowanych oczywiście do jego wieku.
Dopasowywanie zapachów do obrazków
Możesz wydrukować różne obrazki całych owoców, roślin, przypraw a następne niech dziecko dopasuje zapach, który czuje do odpowiedniego obrazka.
Kulka zapachowa
Do tej zabawy potrzebujecie całą pomarańczę, jabłko, goździki. Dziecko wbija goździki w owoc. Możecie obwiązać owoc ładną wstążką i dodatkowo zabezpieczyć go szpilkami, aby się trzymała. Zostawcie owoc do ususzenia, a następnie możecie wykorzystać go np. jako zapach do szafy.
